Dlaczego wodomierze i ciepłomierze po kilkuletniej eksploatacji powinny być poddane naprawie i ponownej legalizacji? – patrz Galeria, zakładka Serwis
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 2008r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz. U. z dnia 14 stycznia 2008r.) urządzenia pomiarowe stosowane w obrocie tzn. w transakcji kupna, sprzedaży i wymiany towaru, w celu uzyskania prawidłowej podstawy do rozliczeń, podlegają prawnej kontroli metrologicznej w formie zatwierdzenia typu, legalizacji pierwotnej i legalizacji ponownej.
Prawna kontrola metrologiczna jest działaniem zmierzającym do wykazania, czy dane urządzenie pomiarowe spełnia wymagania techniczne i metrologiczne określone we właściwych przepisach. Zgodnie z powyższym, podlegają obowiązkowej prawnej kontroli metrologicznej formie legalizacji, a w następstwie jako poświadczenie, że spełniają wymagania metrologiczne, powinny mieć ważną i nienaruszoną cechę legalizacyjną.
Wodomierze, ciepłomierze i przetworniki przepływu należą do grupy urządzeń pomiarowych.
Legalizacja.
Legalizacja jest sprawdzeniem, stwierdzeniem i poświadczeniem przez organ administracji państwowej, że przyrząd spełnia wymagania przepisów metrologicznych i może być stosowany w obrocie publicznym.
Okres ważności cechy legalizacyjnej dla wodomierzy, ciepłomierzy i przetworników przepływu wynosi 5 lat.
Po wyznaczonym terminie ww. urządzenia powinny być zdjęte z sieci, a następnie naprawione, zalegalizowane i ponownie zamontowane.
Wodomierze nowe (wprowadzone do obrotu lub użytkowania na mocy decyzji zatwierdzenia typu do 29 października 2016r.) legalizowane są na wniosek i koszt producenta lub dystrybutora wodomierzy.
Wodomierze nowe wprowadzone do obrotu lub użytkowania po ocenie zgodności (wg MID) posiadają cechy zabezpieczające producenta. Na wodomierzu jest naniesiony rok produkcji, rok następny jest początkowym okresem użytkowania – do dokonania legalizacji ponownej.
Wzory cech legalizacyjnych nanoszone przez polskie Urzędy Miar określa Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 2008. Wzory cech legalizacyjnych nanoszone przez państwa UE są określone w stosownych przepisach tych państw. Cechy legalizacyjne i zabezpieczające mogą być w postaci nadruków, naklejek, odcisków, plomb ołowianych, przywieszek na elementach konstrukcyjnych wodomierza.
Legalizacja traci ważność w przypadku:
- stwierdzenia, że wodomierz przestał spełniać wymagania metrologiczne i prawne;
- uszkodzenia wodomierza;
- uszkodzenia albo zniszczenia cechy legalizacji lub cechy zabezpieczającej.
Okres ważności legalizacji wyrażony w:
- miesiącach – liczy się od pierwszego dnia tego miesiąca, w którym legalizacja została dokonana;
- latach – liczy się od pierwszego stycznia następnego roku po legalizacji.
Dla wodomierzy nie są wydawane pisemne świadectwa legalizacji!
Naprawa urządzeń pomiarowych.
Urządzenia pomiarowe w ciągu pięciu lat eksploatacji na sieci, na wskutek oddziaływania niekorzystnych czynników mogą utracić swoją czułość i dokładność pomiaru. Zanieczyszczenia mechaniczne, osady żelaza i manganu, przepływy maksymalne, uderzenia hydrauliczne, temperatura, miejsce zabudowy i inne czynniki mają duży wpływ na dokładność pomiaru i stopień zużycia urządzenia, w wyniku czego mogą zostać przekroczone dopuszczalne błędy graniczne.
Po tym okresie wodomierze, ciepłomierze i przetworniki przepływu powinny zostać wymienione na nowe, bądź poddane procesowi ponownej legalizacji.
Urządzenie pomiarowe zdemontowane z sieci, przed ponowną legalizacją należy:
- rozmontować,
- oczyścić korpus i części z zanieczyszczeń mechanicznych i osadów,
- ocenić stan technicznego poszczególnych części urządzenia,
- wymienić części zakwalifikowane do złomowania,
- ponownie skompletować całe urządzenie,
- urządzenie po naprawie zamontować na stole legalizacyjnym w celu sprawdzenia szczelności i wykonania regulacji.
Ekspertyza wodomierza
„Rolą ekspertyzy metrologicznej przyrządu pomiarowego jest zbadanie i wskazanie jaki jest stan przyrządu pomiarowego oraz określenie jego właściwości metrologicznych przez odniesienie do właściwych wymagań prawnych, udokumentowane świadectwem ekspertyzy. Zgłaszającym może być przedsiębiorstwo lub osoba fizyczna mający wątpliwości co do wskazań danego przyrządu pomiarowego” – Ekspertyza przyrządu pomiarowego jako forma kontroli metrologicznej” – Materiały IX Konferencji Naukowo-Technicznej PPM’12 Piotr Nowakowski, Izabela Łuczak Okręgowy Urząd Miar w Łodzi
Wodomierze zgłoszone do ekspertyzy poddane są badaniu na stołach legalizacyjnych w celu określenia rzeczywistych błędów wodomierza w trzech punktach pomiarowych. Sprawdzany jest jednocześnie stan i okres ważności cechy legalizacyjnej.
– dla wodomierzy posiadających zatwierdzenie typu EEC:
Qmin – minimalny strumień objętości,
Qt – pośredni strumień objętości,
Qn lub Qmax – nominalny strumień objętości lub maksymalny strumień objętości,
– dla wodomierzy posiadających zatwierdzenie typu MID
Q1 – minimalny strumień objętości,
Q2 – pośredni strumień objętości,
Q3 lub Q4 – ciągły strumień objętości lub przeciążeniowy strumień objętości,
Dopuszczalne błędy graniczne w użytkowaniu wynoszą:
– dla minimalnego strumienia objętości ± 10 %.
– dla pośredniego i maksymalnego (przeciążeniowego) strumienia objętości ± 4 %.
Obecnie ekspertyza nie jest prawną czynnością kontroli metrologicznej (nie jest przywołana w prawie). Była nią do roku 2004, ale od maja 2004 została wykreślona z prawnych czynności metrologicznych, zatem jest to tylko i wyłącznie usługą, którą może wykonywać każdy, zarówno pracownik Urzędu Miar, jak również uprawniony pracownik stacji legalizacji wodomierzy.
Jeden i drugi podpis pod dokumentem sprawdzenia błędów jest równoważny i jest tylko potwierdzeniem wykonania usługi.
Sprawdzenie błędów granicznych i ocena stanu technicznego wodomierza.
Jest to usługa wykonywana na życzenie Klienta, któremu nie jest potrzebny oficjalny dokument Obwodowego Urzędu Miar potwierdzający rzeczywiste błędy wodomierza w użytkowaniu. Sprawdzenie błędów wodomierza, również wykonuje się w trzech punktach pomiarowych, identyczne jak podczas ekspertyzy urzędowej.
W przypadku przekroczenia dopuszczalnych błędów granicznych, na życzenia Klienta można przeprowadzić ocenę stanu technicznego urządzenia pomiarowego i sprawdzić przyczynę powstania nieprawidłowości. Do oceny technicznej (również na życzenie Klienta) można załączyć dokumentacje fotograficzną, potwierdzającą przyczynę powstania nieprawidłowości.
Świadectwo oceny stanu technicznego wystawia zakład naprawy wodomierzy lub punkt serwisowy.
